Skąd organizacje mogą pozyskiwać środki na działania? Jednym z pomysłów jest przeprowadzenie zbiórki publicznej. Polacy niejednokrotnie udowadniali swoją szczodrość przy okazji zbiórek pieniędzy na różne cele, głównie społeczne. Warto więc przyjrzeć się im bliżej. Zwłaszcza, że za miesiąc wchodzi w życie nowa ustawa, a wraz z nią nowe zasady przeprowadzania zbiórek publicznych.
Zbiórkę przeprowadzić może organizacja pozarządowa lub powołany do tego celu komitet społeczny składający się z co najmniej trzech osób. Te i inne zasady określone są we wciąż obowiązującej ustawie, która pochodzi z 1933 r. i jest jedną ze starszych w naszym kraju. Od dawna pojawiały się głosy, że dotychczasowa forma prowadzenia zbiórek publicznych mogłaby być bardziej przyjazna jej organizatorom. Przede wszystkim chodziło o wydanie pozwolenia na przeprowadzenie zbiórki. Pozwolenie wydaje jednostka samorządowa z obszaru na którym ma być przeprowadzona (np. starosta w powiecie, marszałek w województwie). Wniosek o wydanie pozwolenia musiał zawierać m.in. cel zbiórki, termin, formę w jaki sposób zostanie przeprowadzona. Wraz z wnioskiem należało wnieść opłatę w wysokości 82 zł. Oczywiście po przeprowadzeniu zbiórki do tego samego organu należało złożyć sprawozdanie, a więc ile udało się zebrać pieniędzy, oraz opublikować je w prasie. Jak podaje Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji (MAiC) w 2012 r. wydano w całym kraju 4044 pozwoleń na przeprowadzenie zbiórek.
Od 18 lipca, tj. dnia kiedy wchodzi nowa ustawa, żadne wnioski nie będą potrzebne, zastąpi je publikacja informacji na stronie internetowej www.zbiorki.gov.pl, prowadzonej przez MAiC Na tej samej stronie, analogicznie jak w poprzednim przypadku, trzeba będzie umieścić sprawozdanie. Aby jednak to uczynić potrzebne będzie posiadanie elektronicznego podpisu (tzw. profil zaufania ePUAP). Na chwilę obecną profil zaufania ePUAP posiada w naszym kraju ponad 250 tys. osób. Jeśli ktoś myśli o przeprowadzeniu zbiórki po wejściu nowej ustawy w życie, powinien wejść na stronę ePUAP.gov.pl, zarejestrować się na niej, a następnie udać się do najbliższego urzędu i potwierdzić swoją tożsamość. Warto przy tej okazji wskazać, że profil zaufania przydaje się organizacjom pozarządowym nie tylko do przeprowadzenia zbiórki, ale może być pomocny także w innych sytuacjach jak na przykład przy okazji składania wniosku o dotację z Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich (zamiast wysyłania do ministerstwa wersji papierowej wniosku).
Napisałem, że w starej wersji zbiórek, we wniosku należy podać formę zbiórki. O co chodzi? Zbiórka kojarzy się najczęściej z Wielką Orkiestrą Pomocy Społecznej i zbieraniem pieniędzy do puszek. Ustawa dopuszczała jednak o wiele więcej form zbierania publicznego. Wpłaty na konto, sprzedaż tzw. „cegiełek” czy nawet sprzedaż przedmiotów w drodze licytacji mogły być dotychczas potraktowane jako zbiórka. W myśl nowej ustawy zbiórką będzie wyłącznie zbieranie ofiar w gotówce lub w naturze w miejscach publicznych, co znacząco zawęża jej definicję i przybliża ją do wspomnianego skojarzenia. Rodzi się pytanie co z pozostałymi formami? Nie wiadomo np. co ze zbiórkami za pomocą charytatywnego SMS-a, który mógł być zwolniony z podatku VAT. Określało to rozporządzenie ministra finansów. Teraz nowe przepisy rodzą potrzebę regulacji innych powiązanych ze starą ustawą.
Nowa ustawa to konsekwencja kilku lat lobbowania przez organizacje pozarządowe w ministerstwie uproszczenia przepisów dotyczących publicznego zbierania środków. Od teraz zbieranie pieniędzy, pomimo wciąż wielu niewiadomych, powinno być łatwiejsze. Miejmy nadzieję, że początki nie będą trudne i uda się te założenia wcielić w życie.
Osoby zainteresowane poszerzeniem swojej wiedzy na temat nowych zbiórek publicznych mogą skorzystać z pomocy doradców Centrum PISOP.
Autor wpisu: Piotr Kotlarek, Centrum PISOP