Przedsiębiorstwo społeczne to organizacja, która nie działa dla osiągnięcia zysku na rzecz udziałowców czy właścicieli lecz wypracowane nadwyżki przeznacza na wyznaczone sobie cele społeczne. Do takich przedsiębiorstw zalicza się: spółdzielnie socjalne, organizacje pozarządowe (fundacje, stowarzyszenia)prowadzące działalność gospodarczą, spółki non-profit. Mają one obowiązek zarejestrowania swojej działalności w Krajowym Rejestrze Sądowym w wykazie przedsiębiorstw, co powoduje, że stają się takim samym przedsiębiorcą jak inni.
Po pierwsze pełna księgowość
Ze względu na to, że przedsiębiorstwa społeczne prowadzą działalność gospodarczą nie mogą korzystać z uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów. Jedyny sposób prowadzenia księgowości z jakiego mogą skorzystać to pełna księgowość. I tak jak w pozostałych przedsiębiorstwach powinna ona opierać się na podstawowych zasadach rachunkowości (wiernego obrazu, ciągłości, istotności, kontynuacji, memoriału i współmierności, ostrożnej wyceny oraz wiarygodności).
Prowadzenie pełnej księgowości niesie za sobą obowiązki, które przedsiębiorstwa społeczne są zobowiązane wykonać zgodnie z przepisami ujętymi w ustawie o rachunkowości.
Obowiązki księgowe
Podstawowym obowiązkiem przedsiębiorstwa społecznego jest opracowanie polityki rachunkowości. Jest to dokument, który odgrywa dużą rolę w księgowości przedsiębiorstwa społecznego. Jej bardzo ważną część stanowi plan kont, zawiera on wykaz kont księgowych (syntetycznych i analitycznych), który odzwierciedla to, czym zajmuje się dane przedsiębiorstwo. Ważne, żeby był dobrze dopracowany i tak skonstruowany, aby pozwolił on w szybki sposób uzyskać potrzebne informacje, dotyczące działalności przedsiębiorstwa społecznego. Umożliwił sprawnie sporządzić raport z wykonanych działań czy też kosztów danego programu. W tym momencie istotną rolę odgrywają konta analityczne (pomocnicze). Warto tu wspomnieć, że dla działalności gospodarczej, odpłatnej i nieodpłatnej powinno się prowadzić odrębne konta kosztów i przychodów tak, aby można było określić wysokość osiągniętych przychodów oraz poniesionych kosztów z tytułu tych działalności.
Przedsiębiorstwa społeczne zobowiązane są także do prowadzenia ksiąg rachunkowych. Muszą być one prowadzone w sposób trwały i rzetelny i powinny być na bieżąco sprawdzane. Ujmuje się w nich wszystkie operacje gospodarcze, które dotyczą działalności przedsiębiorstwa społecznego (np. zakup towarów, sprzedaż usług, wynagrodzenia pracowników). Do ewidencji operacji gospodarczych służy dokument księgowy. Poza elementami, jakie powinien on zawierać (określonymi w ustawie o rachunkowości) ważną rolę odgrywa opis dokumentu, zwłaszcza merytoryczny. W momencie, kiedy przedsiębiorstwa społeczne korzystają z dotacji, dokładny opis ułatwia księgowanie dokumentu na odpowiednich kontach księgowych, według określonego zadania.
Do obowiązków księgowych przedsiębiorstw społecznych objętych pełną księgowością należy także:
– ustalenie rzeczywistego stanu aktywów i pasywów wraz z ich wyceną (ustala się to w drodze inwentaryzacji stanu majątku trwałego, ocenia się jego przydatność w działalności);
– ustalenie wyniku finansowego (wynik finansowy stanowi różnicę pomiędzy sumą przychodów i zysków osiągniętych w danym okresie sprawozdawczym a sumą kosztów i strat poniesionych na uzyskanie tych przychodów; wykazany jest on w rachunku zysków i strat)
– sporządzanie sprawozdań finansowych (składa się z bilansu, rachunku zysków i strat, informacji dodatkowej).
Podsumowując można stwierdzić, że prowadzenie pełnej księgowości jest dość skomplikowane, ale jest to jedyna forma, która daje bardzo dokładny obraz sytuacji finansowej przedsiębiorstwa społecznego. Ujmuje się w niej dokładną ewidencję wszystkich zdarzeń gospodarczych firmy. W dowolnym momencie można dokonać analizy stanu majątku jednostki, kontroli nad przychodami i kosztami. Informacje te są bardzo przydatne, aby stworzyć plan dotyczący dalszej działalności przedsiębiorstwa społecznego.