Kilka słów o księgowości przedsiębiorstw społecznych

Przedsiębiorstwo społeczne to organizacja, która nie działa dla osiągnięcia zysku na rzecz udziałowców czy właścicieli lecz wypracowane nadwyżki przeznacza na wyznaczone sobie cele społeczne. Do takich przedsiębiorstw zalicza się: spółdzielnie socjalne, organizacje pozarządowe (fundacje, stowarzyszenia)prowadzące działalność gospodarczą, spółki non-profit. Mają one obowiązek zarejestrowania swojej działalności w Krajowym Rejestrze Sądowym w wykazie przedsiębiorstw, co powoduje, że stają się takim samym przedsiębiorcą jak inni.

 

Po pierwsze pełna księgowość

Ze względu na to, że przedsiębiorstwa społeczne prowadzą działalność gospodarczą nie mogą korzystać z uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów. Jedyny sposób prowadzenia księgowości z jakiego mogą skorzystać to pełna księgowość. I tak jak w pozostałych przedsiębiorstwach powinna ona opierać się na podstawowych zasadach rachunkowości (wiernego obrazu, ciągłości,  istotności, kontynuacji, memoriału i współmierności, ostrożnej  wyceny oraz wiarygodności).

Prowadzenie pełnej księgowości niesie za sobą obowiązki, które przedsiębiorstwa społeczne są zobowiązane wykonać zgodnie z przepisami ujętymi w ustawie o rachunkowości.

Obowiązki księgowe

Podstawowym obowiązkiem przedsiębiorstwa społecznego jest opracowanie polityki rachunkowości. Jest to dokument, który odgrywa dużą rolę w księgowości przedsiębiorstwa społecznego. Jej bardzo ważną część stanowi plan kont, zawiera on wykaz kont księgowych (syntetycznych i analitycznych), który odzwierciedla to, czym zajmuje się dane przedsiębiorstwo. Ważne, żeby był dobrze dopracowany i tak skonstruowany, aby  pozwolił on w szybki sposób uzyskać potrzebne informacje, dotyczące działalności przedsiębiorstwa społecznego. Umożliwił sprawnie sporządzić raport z wykonanych działań czy też kosztów danego programu. W tym momencie istotną rolę odgrywają konta analityczne (pomocnicze). Warto tu wspomnieć, że dla działalności gospodarczej, odpłatnej i nieodpłatnej powinno się prowadzić odrębne konta kosztów i przychodów tak, aby można było określić wysokość osiągniętych przychodów oraz poniesionych kosztów z tytułu tych działalności.

Przedsiębiorstwa społeczne zobowiązane są także do prowadzenia ksiąg rachunkowych.  Muszą być one prowadzone w sposób trwały i rzetelny i powinny być na bieżąco sprawdzane. Ujmuje się w nich wszystkie operacje gospodarcze, które dotyczą działalności przedsiębiorstwa społecznego (np. zakup towarów, sprzedaż usług, wynagrodzenia pracowników). Do ewidencji operacji gospodarczych służy dokument księgowy. Poza elementami, jakie powinien on zawierać (określonymi w ustawie o rachunkowości) ważną rolę odgrywa opis dokumentu, zwłaszcza merytoryczny. W momencie, kiedy przedsiębiorstwa społeczne korzystają z dotacji, dokładny opis ułatwia księgowanie dokumentu na odpowiednich kontach księgowych, według określonego zadania.

Do obowiązków księgowych przedsiębiorstw społecznych objętych pełną księgowością należy także:

– ustalenie rzeczywistego stanu aktywów i pasywów wraz z ich wyceną (ustala się to w drodze inwentaryzacji  stanu majątku trwałego, ocenia się jego przydatność w działalności);

– ustalenie wyniku finansowego (wynik finansowy stanowi różnicę pomiędzy sumą przychodów i zysków osiągniętych w danym okresie sprawozdawczym a sumą kosztów i strat poniesionych na uzyskanie tych przychodów; wykazany jest on w rachunku zysków i strat)

– sporządzanie sprawozdań finansowych (składa się z bilansu, rachunku zysków i strat, informacji dodatkowej).

Podsumowując można stwierdzić, że prowadzenie pełnej księgowości jest dość skomplikowane, ale jest to jedyna forma, która daje bardzo dokładny obraz sytuacji finansowej przedsiębiorstwa społecznego. Ujmuje się w niej dokładną ewidencję wszystkich zdarzeń gospodarczych firmy. W dowolnym momencie można dokonać analizy stanu majątku jednostki, kontroli nad przychodami i kosztami. Informacje te są bardzo przydatne, aby stworzyć plan dotyczący dalszej działalności przedsiębiorstwa społecznego.