Seneka z pewnością nie wypowiedział tej sentencji w kontekście planowania finansów organizacji pozarządowych. Jednakże uniwersalność i ponadczasowość twierdzenia doskonale wskazuje potrzebę strategicznego zarządzania finansami, nadawania im ścisłych ram, wskazywania ambitnych celów finansowych. Dlatego w pędzie działań społecznych warto chwilę zatrzymać się i zaplanować perspektywicznie finanse organizacji. Planowanie takie może przybrać formę wieloletniej strategii finansowej.
Z definicji
Strategia finansowa to zbiór zasad, reguł, którymi kierują się zarządzający w podejmowaniu decyzji, dotyczących sposobów i źródeł zdobywania środków finansowych. Perspektywa czasowa strategii finansowej powinna być tożsama z perspektywą strategii rozwoju organizacji.Dla przykładu, przy strategii rozwoju organizacji na dwa lata, strategia finansowa także powinna być dwuletnia. Wyznaczenie strategii finansowej pomaga tak kierunkować działalność, aby dążyć do poczucia stabilności finansowej. Warto więc określić, dokąd zmierza organizacja w tym zakresie, czy planuje zwiększenie globalnej puli pozyskiwanych środków finansowych, zróżnicowanie źródeł finansowania, a może zamierza zarejestrować działalność gospodarczą.
Elementy
Strategia finansowa przede wszystkim definiuje podstawowe wartości i zasady, jakimi kieruje się organizacja w zakresie finansowania np. zakładany stopień niezależności. Dodatkowo wskazuje cele finansowe, czyli dokąd organizacja zmierza w zakresie finansowania, czy planowane są zmiany w strukturze finansowania. Ważnym elementem jest też doprecyzowanie z jakich źródeł finansowania organizacja zamierza korzystać. Realizacja strategii uwarunkowana jest różnymi czynnikami zarówno wewnętrznymi jak i zewnętrznymi. Uwzględnić musimy zatem ryzyko zmienności otoczenia. W obliczu wielu zagrożeń w obszarze planowania finansów warto przedyskutować zatem jakimi metodami strategia będzie realizowana. Następnie celem zoperacjonalizowania założeń strategii opisuje się harmonogram.Najprostszy i najczęściej stosowany sporządzany jest na podstawie wykresu Gantta. W graficznej formie przedstawia on chronologicznie podejmowane działania/etapy, informację o końcowym terminie realizacji oraz jednoosobową odpowiedzialność. Realizacja strategii musi być monitorowana. Dlatego na koniec warto zastanowić się za pomocą jakich metod, narzędzi, jak często i kto będzie za to odpowiadał.
Rysunek: Zasadnicze elementy strategii finansowej – przykład.
Źródło: opracowanie własne.
Dopiero na podstawie założeń określonych w strategii finansowej określa się budżet organizacji, czyli koszty prowadzonej działalności oraz przychody – planowane źródła finansowania na dany rok.
Strategiafinansowa formułuje jedynie założenia, do których organizacja zmierza w perspektywie kilkuletniej.Jednakże planowanie finansów w oparciu o strategię to niezbędna konieczność w zarządzaniu finansami. Dotyczy to wszystkich organizacji pozarządowych bez względu na wiek, zakres działania. Posiadanymi środkami finansowymi należy umiejętnie i systematycznie zarządzać, tak by organizacja mogła realizować założone cele statutowe w oparciu o posiadane zasoby.
Tymczasem większość organizacji nie przygotowuje nawet budżetów rocznych, argumentując to niepewnością źródeł finansowania. Takie podejście powoduje , że większość organizacji nie ma zapewnionej stabilności finansowej. Organizacje uzależniają się od stałych, „sprawdzonych” źródeł finansowania. Rzadko szuka się alternatywnych rozwiązań w obszarze finansowania. Dlatego też struktura finansowania większości organizacji pozarządowych nie zmienia się od lat, niewiele z nich prowadzi funkcjonalną działalność gospodarczą.
Warto jednak poddać pod rozwagę zmianę podejścia, przeanalizować długofalowe korzyści z opracowania założeń finansowych. Jeżeli organizacje chcą, zgodnie z zaleceniem Seneki rozkazywać pieniądzom, a nie być im podporządkowane, muszą budować i systematycznie wdrażać plany finansowe.
Autorka: Dorota Surma – Dyrektorka finansowa Centrum PISOP
Źródło: Artykuł powstał w ramach projektu Biznes-Innowacje NGO, czyli BINGO realizowanego przez Centrum PISOP, Network for Europe oraz Fundację Niwa Edukacji i Rozwoju.