W świetle stereotypowego postrzegania organizacje pozarządowe to podmioty co rusz borykające się z różnego rodzaju finansowymi problemami. Powyższy obraz wynika z błędnych przekonań na temat organizacji, które wszak mogą, wręcz powinny prowadzić własne działalności gospodarcze. Dlaczego? Wypracowany w ten sposób zysk mogą wykorzystywać na prowadzenie bieżącej działalności statutowej. Jeżeli Organizacja chce być stabilną finansowo instytucją, która na bieżąco prowadzi, finansuje działania statutowe, musi myśleć o uniezależnianiu się od publicznych środków, a co za tym idzie wypracowywać samodzielnie zysk, który będzie przeznaczony na cele społeczne – przekonuje Dorota Surma ze Stowarzyszenia Centrum PISOP.
Chcąc osiągnąć zysk, który następnie spożytkują na realizację swoich celów, muszą rzecz jasna przedstawiać konkurencyjną ofertę działania w porównaniu do innych podmiotów (z różnych sektorów) i umieć ‘odnaleźć się’ w mechanizmach rządzących rynkiem. Założenie osiągnięcia stabilnej pozycji na rynku wymusza również dbałość o wewnętrzną strukturę organizacji czy też o odpowiednią promocję działań…. Wynika stąd jeden ważny wniosek – wspomniane organizacje oprócz problemów typowych dla specyfiki sektora, w ramach którego działają, muszą odnaleźć się w gąszczu mechanizmów rynkowych i sprostać wyzwaniu jakim jest maksymalizacja zysków…
Podjęcie się prowadzenia efektywnej działalności gospodarczej jest wyzwaniem, jednak należy pamiętać przede wszystkim o jednym – wyzwaniem, któremu jak najbardziej można sprostać! Udowadniają to tzw. „NGO-sy”, które podjęły się tego zadania i dzięki temu mogą bardziej optymistycznie patrzeć na stabilność i trwałość swego działania. Pomysłów na prowadzenie działalności gospodarczej może w rzeczywistości być tyle, ile istnieje organizacji. Niektóre z nich mogą być bardziej „standardowe”, przewidywalne, inne – zaskakujące, innowacyjne… Potwierdzić mogą to wyniki tzw. „buszowania” po Internecie. Przy wpisaniu w wyszukiwarkę hasła „działalność gospodarcza organizacji pozarządowych – dobre praktyki” – już pierwsze z nich pokazują jak bardzo pomysły te mogą być zróżnicowane…
Działalność gospodarczą prowadzi przykładowo Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości w Kościanie. Celem jego działania jest tworzenie warunków dla rozwoju mikro, małych i średnich przedsiębiorstw i ograniczenie skali bezrobocia. Poza tym Stowarzyszenie dąży do rozwoju społeczno-gospodarczego, wspierania inicjatyw społecznych, prowadzi również działalność oświatową. W ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej oferuje usługi doradcze oraz szkoleniowe, z których mogą skorzystać już działający przedsiębiorcy, jak również osoby chcące założyć własną działalność i potrzebujące w tym zakresie pomocy. Jest to pomysł z gatunku – powiedzmy, standardowych.
Niebanalnym pomysłem na podjęcie działalności gospodarczej może być… stworzenie parku dinozaurów! Nie każdy z nas połączyłby istnienie Jurajskiego Parku Bałtowskiego z działalnością gospodarczą organizacji pozarządowych. A właścicielem tego obiektu jest nikt inny jak Stowarzyszenie Delta.
Po odkryciu w Bałtowie (2001 r.) dość ciekawych śladów życia dinozaurów na tym obszarze, wspomniana organizacja wraz ze Stowarzyszeniem na Rzecz Rozwoju Gminy Bałtów „Bałt” postanowiła wykorzystać rosnące zainteresowanie mediów tym tematem. Nikt wówczas nie przypuszczał, że początkowe nieśmiałe plany (ciekawe „zilustrowanie” znalezisk) zamienią się w budowę znanego dziś w całej Polsce kompleksu jakim jest Park Jurajski. Na jego stronie internetowej wyczytać można, iż na dzień dzisiejszy możemy wręcz mówić o Bałtowskim Kompleksie Turystycznym. Ponadto, prowadzone są ciągłe inwestycje, ażeby ten stale przyciągał turystów swą ofertą i atrakcjami. A samo Stowarzyszenie Delta? Po swym wielkim sukcesie zdecydowało otworzyć dwa kolejne takie parki – w Solcu Kujawskim oraz w Krasiejowie.
Z kolei Fundacja Nasz Dom z Lutola Mokrego w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej prowadzi sklep (noszący tożsamą nazwę) oraz współpracuje z powołaną przez siebie do życia spółdzielnią socjalną Winda. Są to jedyne źródła finansowania działalności statutowej tejże organizacji!
Jeżeli chodzi o samą działalność statutową Fundacji, to w jej ramach mieszczą się m.in. działania na rzecz dzieci i młodzieży doświadczonych lub zagrożonych samotnością, osieroceniem i odrzuceniem, ponadto – wspieranie działań na rzecz młodzieży autystycznej czy też wspieranie procesu usamodzielniania wychowanków rodzin zastępczych. Prowadzona działalność gospodarcza nie tylko przynosi zyski! Przykładowo Sklep Nasz Dom (w Zbąszyniu) nie jest „przydatny” tylko ze względu na to, że wypracowany w wyniku jego prowadzenia dochód w całości jest przekazywany na finansowanie działalności społecznej. Ponadto sklep funkcjonuje dzięki pracy wolontariuszy i jest też miejscem, gdzie młodzi ludzie (wychodzący spod opieki rodziny zastępczej) poprzez pracę, uczą się odpowiedzialności i samodzielności. Fundacja współpracuje również ze Stowarzyszeniem RENINGSBORG ze Szwecji, a ta sprawia, że sklep na bieżąco jest zaopatrywany w towar (odzież, tekstylia, obuwie, sprzęt sportowy, rehabilitacyjny, agd, elektronika, meble, dywany, pianina i wiele, wiele innych) – dbałość o szeroki asortyment na pewno przyciąga klientów!
Należy podkreślić raz jeszcze, iż pomysłów na prowadzenie działalności gospodarczej może być bez liku, mogą prowadzić ją naprawdę „różnorodne” organizacje, małe, duże, z większym bądź mniejszym budżetem…. To bez znaczenia! Tu liczy się odnalezienie pomysłu dla siebie, tzn. swej organizacji, i… przystąpienie do działania – poprzedzone rzecz jasna mądrym i odpowiedzialnym przygotowaniem strategii.
Autorka: Weronika Stefaniak, Centrum PISOP