W ostatnich latach w naszym otoczeniu powstaje coraz więcej spółdzielni socjalnych. Szacuje się, że obecnie na terenie kraju istnieje i prowadzi działalność gospodarczą ponad 1000 spółdzielni. Co więcej, przewiduje się dalszy rozwój tej sfery gospodarki w kolejnych latach. Warto zatem dowiedzieć się jak powstają spółdzielnie socjalne i kto może je tworzyć.
Krok pierwszy – ludzie
Spółdzielnię socjalną w jej najbardziej podstawowej formie zakładają ludzie – przyszli jej członkowie i pracownicy. Istotne jest więc zebranie grupy minimum 5 osób, które są zainteresowane wspólnym prowadzeniem działalności gospodarczej. Trzeba jednak pamiętać, że przynajmniej połowa osób, które chcą założyć spółdzielnię socjalną muszą być osobami „zagrożonymi wykluczeniem społecznym” tj. m.in. bezrobotnymi lub niepełnosprawnymi.
Krok drugi – finanse
Aby spółdzielnia socjalna mogła zacząć działać potrzebuje pieniędzy. Jednym z pierwszych miejsc, od których należy rozpocząć poszukiwanie wiedzy w tym zakresie są działające na terenie całego kraju Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej (OWES), np. Leszczyński OWES działający przy Centrum PISOP. Ośrodki takie posiadają bieżące informacje na temat możliwych źródeł finansowania tworzenia spółdzielni. Inną kluczową instytucją są Powiatowe Urzędy Pracy, które dysponują środkami na aktywizację osób bezrobotnych i mogą udzielać dotacji na utworzenie spółdzielni. Jeżeli natomiast wśród przyszłych członków spółdzielni będą osoby niepełnosprawne – należy podjąć starania o uzyskanie dotacji z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych PFRON.
Krok trzeci – pomysł na działalność
Najczęściej o tym, czym taka spółdzielnia miałaby się zajmować decydują umiejętności, wykształcenie i doświadczenie zawodowe jej przyszłych członków. I tak np. grupa osób o przygotowaniu gastronomicznym na ogół będzie planowała otwarcie spółdzielni o profilu cateringowym, jadłodajni czy baru. Nie zawsze jest to najlepszy sposób na tworzenie koncepcji działalności. W praktyce może się bowiem okazać, że na rynku lokalnym funkcjonują już podmioty tego typu, mające ugruntowaną pozycję oraz grono stałych klientów. Stąd najwłaściwszym sposobem na wybór profilu działalności winna być obserwacja i analiza rynku, potrzeb klientów, w tym również firm oraz instytucji.
Krok czwarty – formalności
Wszystkie spółdzielnie funkcjonują w oparciu o przepisy Ustawy o spółdzielniach socjalnych i w pierwszej kolejności należy się zapoznać z jej zapisami. Na tej podstawie należy w gronie przyszłych spółdzielców podjąć wspólne decyzje w zakresie uregulowań wewnętrznych, takich jak sposób funkcjonowania organów spółdzielni (Zarządu, Rady Nadzorczej), sposób podziału zysku czy też przyjmowanie nowych członków. Jeżeli wszyscy przyszli członkowie uzgodnili sposób działania przyszłej spółdzielni – można zwołać Zebranie założycielskie. Podczas takiego Zebrania podejmowane są Uchwały o powołaniu spółdzielni, zarządu, statutu itp., a w głosowaniu biorą udział wszyscy jej członkowie na równych prawach. Pozostają do dopełnienia już wyłącznie formalności, tj. wpisanie spółdzielni do Krajowego Rejestru Przedsiębiorców (KRS), uzyskanie nr NIP i REGON oraz założenie konta bankowego. W zakresie przygotowania statutu, zebrania założycielskiego oraz pozostałych dokumentów formalno-prawnych, istnieje możliwość uzyskania wsparcia prawnego ze strony OWES.
Krok piąty – Działamy
Powstała Spółdzielnia, zakupione zostały maszyny i urządzenia, ukończono remont pomieszczeń – teraz wszystko w rękach jej członków. Teraz tylko od ich pracowitości, przebojowości oraz współpracy wewnątrz zespołu zależy powodzenie całego przedsięwzięcia.
Zachęcamy do korzystania z ofert spółdzielni, zwłaszcza tych działających na naszym lokalnym rynku. Dzięki temu zyskujemy dobrej jakości produkty i usługi. Ponadto stajemy się być społecznie odpowiedzialni tzn. wspieramy powrót na rynek pracy osób wcześniej zaliczanych do grona zagrożonych wykluczeniem społecznym.
Autor artykułu: Bartłomiej Sroczyński – Ekspert Centrum PISOP ds. Ekonomii Społecznej.
Zapraszamy również do zapoznania się z artykułami:
„Nasz pomysł na wsparcie spółdzielni, czyli o doświadczeniach Centrum PISOP”
„Spółdzielnia Socjalna – pomysł na działalność gospodarczą”
„Internetowa aktywność spółdzielni socjalnych w Wielkopolsce”