Ekonomia Społeczna to sektor gospodarki, w którym w sposób unikatowy kojarzona jest działalność gospodarcza z celami społecznymi. Ekonomia Społeczna z założenia opiera się na tworzeniu Przedsiębiorstw Społecznych, wskazując, jak ważnym celem jest utrzymanie miejsc pracy oraz świadczenie usług na rzecz lokalnej społeczności.

Z sektorem Przedsiębiorstw Społecznych kojarzone są przede wszystkim Spółdzielnie Socjalne i Zakłady Aktywności Zawodowej. Nie wszyscy jednak wiedzą, że należą do niego także organizacje pozarządowe prowadzące działalność gospodarczą.

Podmioty Ekonomii Społecznej to te, które łącznie spełniają szereg  cech. Służą celom wspólnotowym lub/i społecznym, istotniejszym niż generowanie zysku, są niezależnie zarządzane, oparte o demokratyczne procesy podejmowania decyzji, obowiązuje w nich prymat człowieka i pracy nad kapitałem i jego dystrybucją. „Nie oznacza to, że działalność gospodarcza, którą prowadzą Przedsiębiorstwa Społeczne, nie ma być działalnością dochodową”  –  mówi  Dagmara Kistela, koordynatorka działalności  gospodarczej Centrum PISOP. „ W  przypadku m. in. organizacji pozarządowych prowadzących  działalność na otwartym rynku, a więc zaliczanych do Przedsiębiorstw Społecznych, osiągnięty zysk musi jednak służyć realizacji celów statutowych” – dodaje. Wynika to z samej definicji organizacji pozarządowych, które nie­ działają w celu osiągnięcia zysku, a ich podstawowym celem jest zawsze prowadzenie działalności sta­tutowej.

Dobrze prosperująca działalność gospodarcza może stanowić stałe i pewne źródło dochodu dla organizacji. Prowadzenie takiej działalności nie wyklucza możliwości pozyskiwania  środków  finansowych  z  innych  źródeł.  Organizacje  pozarządowe  prowadzące  działalność  gospodarczą z powodzeniem startują w konkursach grantowych, realizują zadania publiczne, prowadzą akcje charytatywne i pozyskują pomoc finansową i rzeczową od firm i sponsorów prywatnych. Działalność gospodarcza na ogół nie stanowi jedynego źródła dochodu dla organizacji pozarządowych, ale raczej podstawowe zabezpieczenie stanowiące „bazę wypadową” do skutecznego pozyskiwania środków z innych źródeł.

Etapy  uruchomienia działalności gospodarczej można opisać w ośmiu krokach:

• Krok pierwszy – określenie decydentów;
• Krok drugi – wybór przedmiotu działalności gospodarczej;
• Krok trzeci – określenie formy wykonywania działalności gospodarczej;
• Krok czwarty – przygotowanie biznesplanu;
• Krok piąty – decyzja o podjęciu działalności gospodarczej;
• Krok szósty – zgłoszenie zmiany nr REGON;
• Krok siódmy – rejestracja sądowa;
• Krok ósmy – zgłoszenie do urzędu skarbowego.

Działalność gospodarczą mogą prowadzić zarówno Stowarzyszenia, Fundacje, jak i organizacje posiadające status pożytku publicznego. Informacje dotyczące działalności gospodarczej należy zawrzeć w statucie organizacji. Ko­nieczne jest także zarejestrowanie się organizacji w rejestrze przedsię­biorców Krajowego Rejestru Sądowego. Z chwilą dokonania wpisu (rejestracji) organizacja staje się przedsiębiorcą.

Organizacje pozarządowe prowadzące działalność gospodarczą są postrzegane przez prawo tak samo jak inni przedsiębiorcy, a więc obowiązują je takie same podatki. Są jednak od tego pewne wyjątki.  „Organizacje  zwolnione  są  z  płacenia  podatku  dochodowego  od  osób  prawnych,  w  przypadku  gdy  dochód z działalności gospodarczej przeznaczany jest na cele statutowe zawarte w zwolnieniu podatkowym” – mówi Anna Juszczak, księgowa Centrum PISOP. Jeżeli organizacja ma dochód do opodatkowania (nie jest zwolniony i przeznaczony na cele społecznie użyteczne) to musi płacić podatek dochodowy od osób prawnych (rozliczać co miesiąc do 20 dnia miesiąca następnego). W przypadku VAT nie ma znaczenia, czy organizacja prowadzi działalność gospodarczą – podatek ten zależy od sprzedawanych usług i towarów. „Organizacja może też korzystać ze zwolnienia od płacenia VAT, w sytuacji gdy wartość przychodów objętych podatkiem VAT nie przekroczy podanej na każdy rok kwoty; w 2011 roku jest to 150 tys. zł” – uzupełnia A. Juszczak.

Na organizacjach prowadzących działalność gospodarczą nałożony jest także dodatkowy obowiązek związany ze sprawozdawczością. „Każdego roku Stowarzyszenia i Fundacje powinny sporządzić spra­wozdanie finansowe, składające się z bilansu, rachunku wyników oraz informacji dodatkowej. Sprawozdanie to jest obowiązkowo wy­syłane Urzędowi Skarbowemu. Organizacje prowadzące działalność gospodarczą muszą złożyć bardziej rozbudowane sprawozdanie finansowe i dodatkowo wysyłać je do KRS” – podsumowuje A. Juszczak. Nie ma wymogu formalnego posiadania subkonta przez organizację prowadzącą działalność gospodarczą.

Pracownicy organizacji pozarządowych zatrudnieni na umowę o pracę mają te same prawa regulowane Kodeksem Pracy co pracow­nicy w innych podmiotach. Przy  prowadzeniu  działalności  gospodarczej  nie  można  korzystać  z  pracy  wolontariuszy (ale  nie  oznacza  to,  że  organizacja  nie  może  współpracować  z wolontariuszami przy prowadzeniu swojej działalności statutowej).

Prowadzenie działalności czy to odpłatnej, czy gospodarczej w organizacji pozarządowej wpływa na rozwój tak zwanej przedsiębiorczości społecznej. Organizacje pozarządowe stają się podmiotami działającymi w warunkach rynkowych, jednak nie są, a nawet nie mogą być, nastawione wyłącznie na zysk. Ważnym elementem ich działań jest zawsze działalność w obszarze pożytku publicznego.

Autor: Agnieszka Gałka – Centrum PISOP
Źródło: Artykuł powstał w ramach projektu Razem na rzecz rozwoju ekonomii społecznej w Wielkopolsce zrealizowanego przez Centrum PISOP
oraz Fundację Niwa Edukacji i Rozwoju.

Niewidoczne,  a  ważne,  niezauważalne,  ale  bez  tego  nie  można  działać – to  zadania  realizowane  w  zaciszu  domu  czy  biurka  prezesów  i  prezesek, zarządów czy dyrektorów (dyrektorek) Stowarzyszeń i Fundacji. W skrócie – jej serce, czyli koordynowanie organizacji.
Wiem, że często nie ma czasu na to, by zaplanować nasze działania w  dalszej  przyszłości, by przeprowadzić ewaluację zrealizowanego wyjazdu czy szkolenia, by wreszcie podzielić się pracą w organizacji na miarę sił i możliwości poszczególnych osób tak, by jej liderzy się nie przepracowali.

W  wielu  dyskusjach  prowadzonych  z  pracownikami  organizacji  potwierdziły  się  moje  przypuszczenia  i  obserwacje,  że  nie  planujemy działań na  dłużej, bo  nie  mamy  czasu, a  nie  mamy  czasu,  bo  dobrze  go  nie  zaplanowaliśmy.   Mamy  przeciążonych  obowiązkami  liderów  i  często  chaos  w  zespole, bo nie podzieliliśmy zadań, a nie dzielimy ich, bo mamy za duże zamieszanie i nie wiadomo właściwie od czego zacząć. Koło zamknięte.

Działalność  gospodarcza  się  sprawdza.  Oprócz  obserwacji  doświadczeń  brytyjskich,  gdzie po zakręceniu kurka z unijnymi środkami [1] organizacje jedna po drugiej są zamykane, to ważnym argumentem przemawiającym za rozwijaniem działalności gospodarczej, jest dostęp do stałych, niezależnych środków, płynność finansowa i stabilność działań. Zalety wręcz nie do przecenienia. Część organizacji, jak się okazuje, w ramach działalności komercyjnej organizuje szkolenia, inne wydają publikacje, kolejne organizują wydarzenia kulturalne, a jeszcze inne wynajmują pomieszczenia. Pomysłów jest sporo. Trzeba zatem przeanalizować swoje zasoby.

Sprawne prowadzenie działań statutowych i gospodarczych wymaga jednak dobrego planu i to na kilka lat do przodu oraz uporządkowania obszarów i przyporządkowania im osób odpowiedzialnych. Z tym niestety jest sporo trudności, począwszy od tego, że nie ma w sektorze wielu osób, które się na tym znają aż po szeroką i skomplikowaną materię funkcjonowania NGO-sów. Często też po prostu o skoordynowaniu całości działań w organizacji nie myślimy. Liderzy mają przecież mnóstwo zadań na głowie! A to błąd. Pamiętam, jak kiedyś, tj. niecałe 10 lat temu, gdy wybrano mnie na prezeskę Centrum PISOP – obowiązki mnie przytłoczyły. Musiałam być wszędzie i we wszystko się angażować, bo uważałam, że nikt nie zrobi tego tak dobrze jak ja. Poszłam jednak po rozum do głowy.  Włączyłam  zespół  w  planowanie  działań  (obecnie  robimy  to  na  pięcioletnie  perspektywy),  decydowanie o naszych priorytetach, a jednocześnie zaangażowałam grupę w odpowiedzialność za organizację. Nasze działania uporządkowaliśmy w cztery obszary: aktywizacja społeczności  lokalnych,  przedsiębiorczość   społeczna,  współpraca  i  działalność  gospodarcza.   Przydzieliliśmy   do   tych   obszarów  osoby  odpowiedzialne, ale też w dużej mierze decyzyjne. Powstała pewna struktura organizacyjna.

Koordynacja organizacji może być prostsza dzięki wypracowywanym narzędziom. Pomagają w określaniu, na jak długo i w jaki sposób zaplanować działania, jak w nich umiejscowić działalność gospodarczą oraz jak uporządkować je w czytelną strukturę, strukturę organizacyjną, która pozwoli odciążyć liderów i bardziej włączyć się innym działaczom, w tym wolontariuszom w realizację różnorakich zadań. Zastosowanie wypracowanych narzędzi w koordynacji organizacji pozwala jej działać trwale działać, zachować stabilność oraz lepiej realizować swoją misję społeczną. Pozwala na bycie dobrą organizacją!

[1] Wielka Brytania przez ok. 18 lat uzyskiwała środki z funduszy Unii Europejskiej, co spowodowało uzależnienie m.in. organizacji pozarządowych od dotacji. Obecnie w Anglii środki unijne są na marginalnym poziomie, a sytuacja ta zaskoczyła tamtejsze NGO, które w wyniku uzależnienia od tych środków nie potrafią w inny sposób finansować działań statutowych. (Inf. na podstawie obserwacji własnych.)

Autorka: Ewa Gałka – Centrum PISOP

Źródło: Artykuł powstał w ramach projektu Biznes-Innowacje NGO, czyli BINGO realizowanego przez Centrum PISOP, Network for Europe oraz Fundację Niwa Edukacji i Rozwoju.

Firmy,  dążąc  do  znalezienia  nowych  możliwości  rozwoju  w  procesie  budowania  przewagi  konkurencyjnej,  szukają  naturalnych  partnerów, którzy pomogliby im w zdiagnozowaniu i rozwiązaniu problemów społecznych, ekologicznych, w nawiązaniu kontaktów ze społecznością lokalną. Mają możliwość zbudować w ten sposób pozytywny wizerunek,  co  w  dłuższej  perspektywie  zwiększy  ich  konkurencyjność  na  rynku.  Takim  naturalnym  kandydatem na partnera są organizacje pozarządowe.

Wiele  firm  przekonało  się  już  o  tym,  że warto  przełamać  stereotypy związane z postrzeganiem organizacji obywatelskich.  Wiedzą,  że  jeśli  chcą  się  rozwijać, to  powinni  bliżej  poznać  potencjalnego  współpracownika  pozarządowego,  dostrzec  w  organizacji  społecznej  profesjonalnego „kontrahenta” czy też godnego partnera do współdziałania. Korzyści ze współpracy jest co niemiara. Wystarczy tylko bliżej je poznać. Im wcześniej to nastąpi, tym szybciej firma zyska i to na wielu polach działania. Dlaczego powstają? Najczęściej z potrzeby serca – by wspierać tych, którzy tego potrzebują. Powstają, by wykonać konkretne zadania, szerzyć własne zainteresowania, innym razem by wspierać mniejsze organizacje pozarządowe w ich funkcjonowaniu. Łączą je pasja i chęć działania dla innych. Ze względu na szeroki wachlarz podejmowanych działań, tak jak w przypadku fi rm, można mówić o ich specjalizacji. Organizacje społeczne działają w obszarze kultury, sportu, ekologii, zajmują się też działaniami społecznymi. Szczególną grupę wśród tego typu organizacji zajmują tzw. organizacje pożytku publicznego (OPP). Spełnienie odpowiednich kryteriów formalno- merytorycznych pozwala organizacjom społecznym na uzyskanie tego specjalnego statusu, uprawniającego je m.in. do pozyskania środków na swoje działania przez przekazanie 1% podatku dochodowego przez osoby fizyczne.

Jak znaleźć partnera w trzecim sektorze?

Najczęściej to organizacje III sektora wybierają firmy, aktywnie poszukując źródeł finansowania i wsparcia w rozwiązaniu problemów społecznych. Jednak decyzja o tym, kogo  oraz  w  jaki  sposób  firma  będzie  wspierać  należy  ostatecznie  do  przedsiębiorcy.  Aby  uniknąć  bombardowania  nietrafionymi ofertami ze strony organizacji pozarządowych warto, aby przedsiębiorcy zadbali o komunikowanie o sposobie realizacji swojej misji społecznej. Najbardziej skuteczną metodą ku temu jest strona internetowa firmy. Zainteresowane współpracą organizacje społeczne szukają przede wszystkim informacji na temat obszarów, w jakich przedsiębiorstwo podejmuje działania w ramach społecznej odpowiedzialności biznesu, jakie grupy społeczne wspiera, jakimi kryteriami posługuje się, wybierając partnerów działań, ewentualnego  formularza,  na  którym  powinny  przedstawić  swoją  ofertę.  Skutecznym  sposobem  jest także  komunikowanie  o  działaniach  społecznych  pracownikom  firmy,  którzy  często  indywidualnie  włączają  się  w  działania  swoich  społeczności lokalnych lub w działalność organizacji pozarządowych.  To  oni  mogą  stać  się  inicjatorem  współpracy  firmy  z  NGO.  Stowarzyszenie Pomocy Mieszkaniowej  dla  Sierot,  funkcjonujące  przy  firmie  Bońkowscy  realizuje  działania  na  rzecz  społeczności  dwutorowo.   Stowarzyszenie wspiera zarówno inicjatywy   pojawiające   się   wewnątrz    organizacji   oraz  w  firmie,  jak  i  odpowiada  na  pojawiające  się   potrzeby  z  zewnątrz.  Firma  otrzymała prośbę
o pomoc  dla  rodzeństwa  przebywającego  w  Domu  Dziecka w Kaliskach. Dzieci  straciły  rodzinny  dom  wskutek  pożaru. Pojawia się szansa przywrócenia im naturalnych, rodzinnych warunków rozwoju.  Wspólnie  ze  Stowarzyszeniem  zaangażowaliśmy  się  w  ten  projekt  charytatywny, zgłosiliśmy tę inicjatywę w Plebiscycie Dealer Dobrych Uczynków organizowanym przez magazyn Dealer i TUiR Warta SA i wygraliśmy 10 tys zł na odbudowę domu. Współpracujemy także przy corocznych akcjach filantropijnych z okazji Dnia Dziecka i Gwiazdki – mówi Dominika Bońkowska, właścicielka firmy Toyota Bońkowscy.

W jaki sposób sprawdzić wiarygodność organizacji?

NGO dzięki swojemu zaangażowaniu w rozwiązywanie problemów społecznych i ekologicznych cieszy się najwyższym poziomem zaufania wśród Polaków (55%). Zawsze warto jednak sprawdzić wiarygodność organizacji obywatelskiej, która proponuje współpracę firmie. Wszelkie wątpliwości winna rozproszyć dokumentacja dotycząca działalności, którą organizacja pozarządowa powinna przedstawić przed rozpoczęciem kooperacji.

Należą do nich:

• raport z działalności
• rekomendacje
• foldery, zdjęcia, kopie artykułów prasowych nt. realizowanych działań
• dokumenty formalne, takie jak statut, wyciąg rejestrowy, bilans i rachunek zysków i strat.

Zanim firma zdecyduje się na współpracę…

Rozważając możliwości wspierania organizacji pozarządowych warto przemyśleć, czy oraz gdzie firma posiada „nadwyżki”, które może przekazać na pomoc innym, jaki budżet może przeznaczyć na działania społeczne lub jakie nakłady rzeczowe czy usługowe może ponieść. Zdarza się, że firma ma na stanie towary, które są dla niej zbędne czy nawet bezwartościowe, a które mogą stanowić sporą wartość dla organizacji pozarządowych lub ich podopiecznych. Mogą to być, np.: wyposażenie biura, komputery czy produkty możliwe do wykorzystania, ale wycofane ze sprzedaży itp. Firma usługowa może natomiast nieodpłatnie ofiarować swoje usługi. Warto także zastanowić się, jakie korzyści ze współpracy z organizacją chce uzyskać firma, np. dla rozwoju pracowników czy w ramach budowania swojego wizerunku. W taki między innymi sposób współpracuje z przedsiębiorcami organizacja Caritas Archidiecezji Gnieźnieńskiej. Lokalne firmy zgłaszają się do Caritas, jeśli chcą przekazać własne wyroby spożywcze na rzecz potrzebujących, wspieranych przez organizację. Firmy tym samym mogą kształtować swój wizerunek jako takie, którym nie zależy tylko na zyskach, ale czują się odpowiedzialne za społeczność, dzięki której funkcjonują na danym terenie – mówi Lucyna Muniak, Kierownik Działu Komunikacji Caritas Archidiecezji Gnieźnieńskiej. W zamian firmy współpracujące z Caritas mają możliwość umieszczenia swojej reklamy na stronie www.servirecaritati.pl

Jaką formę współpracy z organizacjami III sektora wybrać?

Pomoc finansowa – najprostsza i najbardziej popularna forma. Jej zaletą jest możliwość odpisania darowizny od podstawy opodatkowania. Jest dla NGO najwygodniejszą formą  wparcia,  daje   jej   swobodę   zagospodarowania   środków,  ale  wymaga  zaufania  do  obdarowanego.  Pomoc  rzeczowa – polega
na bezpłatnym przekazaniu lub użyczeniu produktów, sprzętu, lokalu etc. Nie uszczupla bezpośrednio zasobów finansowych  firmy. Darowizny w formie rzeczowej również można odliczyć od podstaw opodatkowania. Może być formą pozbycia się nadwyżek produkcyjnych lub niepotrzebnych już rzeczy. Minusem jest częsty wymóg planowania logistyki oraz dopasowania produktów firmy do specyfiki działalności organizacji.

Bezpłatne usługi – są wygodną formą wsparcia dla firm usługowych. Umożliwiają wykorzystanie stałych, ale czasowo nieużywanych zasobów firmy (pomieszczeń, urządzeń, pracowników). W ten sposób firma może również podzielić się swoim know-how, czyli swoją wiedzą z danej dziedziny, na przykład księgowości, ekologii, informatyki. Nie można jednak odliczyć usług jako darowizny, są one bowiem bardziej czasochłonne w porównaniu do pomocy finansowej czy rzeczowej.

Wolontariat pracowniczy – polega na  angażowaniu  się  pracowników  firm w  działalność  społeczną  na  rzecz  organizacji  dobroczynnych,  uczestnictwie w działaniach lokalnej społeczności. Pracownicy – wolontariusze świadczą różnego rodzaju pomoc na rzecz potrzebujących, wykorzystując przy tym swoje umiejętności i zdolności, a jednocześnie rozwijając talenty w innych dziedzinach. Rolą firmy jest wspieranie i zachęcanie pracownika do tych działań – deleguje ona pracownika do pracy wolontariusza w czasie przeznaczonym na aktywność zawodową, ułatwia mu te działania, oferując pomoc rzeczową, wsparcie logistyczne i finansowe. Zaletą tego rozwiązania jest integrowanie pracowników, budowanie  zespołu i  poczucia  więzi  z  firmą,  w  ramach  której  pracownik ma możliwość, wraz z innymi, zrobić coś społecznie pożytecznego.

Odpisy od pensji (tzw. payroll) – to rodzaj wsparcia finansowego, polegający na dobrowolnej deklaracji pracowników firmy do regularnego przekazywania określonej przez siebie, niewielkiej kwoty z pensji na rzecz wybranej organizacji pozarządowej, zwykle są to tzw. końcówki pensji, np. 2-5 zł. Zaletą tego rozwiązania jest zespalanie pracowników wokół wyższych wartości. Najczęściej funkcjonuje ono jednak jako uzupełnienie „podstawowego” zaangażowania przedsiębiorstwa, np. w formie wolontariatu pracowniczego. Wymaga też pewnego wysiłku ze strony księgowości. Umowy długofalowe: stała, spisana forma współpracy z organizacjami, pozwalająca osiągnąć długofalowe cele. Jej zaletą jest zaplanowanie współpracy z dłuższej perspektywie czasowej. Dzięki temu można osiągnąć znacznie większe korzyści dla obu stron.

Autorki: Monika Przybylak oraz Anna Jądrzyk – Centrum PISOP
Źródło: Artykuł powstał w ramach projektu „As biznesu – promowanie społecznej odpowiedzialności biznesu w Wielkopolsce” realizowanego przez Wielkopolski Związek Pracodawców WIPH, Wielkopolską Izbą Przemysłowo-Handlową oraz Centrum PISOP

Stowarzyszenia i fundacje działają w oparciu o cele statutowe. By je skutecznie realizować, potrzebują środków. A te mogą pozyskiwać z prowadzonej działalności gospodarczej. Dotychczasowe obawy o prowadzenie takiej organizacji mogą odejść do lamusa, bo powstaje kompleksowy zestaw narzędzi przydatnych w prowadzeniu takiej organizacji.

1. Działamy społecznie

Organizacje pozarządowe powstają dla zaspokojenia różnych problemów i potrzeb. Często zaspokajają wielorakie potrzeby grup słabszych i marginalizowanych. Realizacja działań w zakresie pożytku publicznego wymaga od nas coraz wyższych kwalifikacji, umiejętności. Coraz częściej, co cieszy, w działalność statutową organizacji włączają się więc specjaliści. W przeciętnej organizacji społecznej, zatrudniającej pracowników na stałe, trzy czwarte ma ukończone studia wyższe. Dzięki temu organizacje pozarządowe w Polsce pomimo niestabilnej sytuacji rynkowej potrafią skutecznie i fachowo wspierać społeczności lokalne.

2. Możemy działać ekonomicznie

Wszystko graniczyłoby z ideałem, gdyby nie pieniądze. To odwieczny dylemat działaczy III sektora: skąd wziąć środki na działanie? Jak zapewnić stałe dochody? Jak sprawić, by pieniądze można było wydawać na ważne, palące potrzeby, a nie tylko i wyłącznie na wskazane w wytycznych wydatki? Odpowiedź wbrew pozorom jest prosta. Wystarczy prowadzić działalność gospodarczą. Problem w tym, że często się jej boimy. Niesłusznie! Jeśli dobrze jest prowadzona działalność gospodarcza, może pozwolić na zachowanie stabilności działań statutowych nawet przy opóźnieniach płatności dotacji czy chwilowym braku środków na pokrycie bieżących kosztów. Co ciekawe, częsty argument oponentów, że to skomplikowane i związane z biurokracją, obalę bardzo prosto: prowadzenie działalności gospodarczej porównywalne jest z realizacją projektu, ale dokumentacji oraz pracy księgowej jest mniej.

3. Możemy działać skutecznie

Choć prowadzenie działalności gospodarczej nie jest specjalnie trudne, to zarządzając takim Stowarzyszeniem czy Fundacją warto kierować się praktycznymi, sprawdzonymi wskazówkami. Zarządzenie organizacją z działalnością komercyjną wymaga bowiem stosowania kilku zasad, które wynikają z naszego funkcjonowania na rynku. Aby to zadanie ułatwić, Centrum PISOP bazując na 13-tu latach doświadczeń, w tym 8-miu w prowadzeniu działalności gospodarczej oraz doświadczeniu licznych współpracujących z nami NGO-sów opracowuje przydatne w tym celu narzędzia w zakresie: koordynacji organizacji, zarządzania finansami, zarządzania ludźmi oraz komunikowania o naszej działalności.

Recepta

Czasem lubimy sobie ponarzekać, jak to Polacy. Często u źródła tego gderania leży zły stan zdrowia naszej organizacji, musimy jej wtedy, tak jak sobie zaaplikować lekarstwo. Takim lekiem na słabą organizację jest zestaw narzędzi dla organizacji prowadzących działalność gospodarczą. Dzięki temu i nam ubędzie siwych włosów, bo wreszcie  będą  stałe  środki  i  działania  naszej  organizacji  będą  mogły być naprawdę skutecznie realizowane! Dzięki temu pożyjemy dłużej i my i nasza organizacja.

Autorka: Ewa Gałka – Centrum PISOP

Źródło: Artykuł powstał w ramach projektu Biznes-Innowacje NGO, czyli BINGO realizowanego przez Centrum PISOP, Network for Europe oraz Fundację Niwa Edukacji i Rozwoju.