Domy Sąsiedzkie są inicjatywą szczególnie wartościową ze względu na swój innowacyjny i nietuzinkowy charakter. W Polsce wciąż jeszcze jest to mało znane rozwiązanie. Jak wygląda życie w domu sąsiedzkim i kim są jego domownicy?
Dom Sąsiedzki stanowi przestrzeń do działania dla społeczności lokalnej. Jest to miejsce, w którym integrują się wszystkie grupy wiekowe – rodziny, seniorzy i dzieci, realizując szereg działań i aktywności. Ma charakter apolityczny, areligijny i jest otwarty na różnorodne, prorodzinne, międzygeneracyjne inicjatywy społeczne, kulturalne i artystyczne. Dom Sąsiedzki pełni bardzo ważną rolę – angażuje społeczność lokalną bezpośrednio w rozwiązywanie problemów, wspierając, ale nie wyręczając mieszkańców w zaspokajaniu ich potrzeb.
Przykład z Europy
Historia domów sąsiedzkich zaczęła się od otwierania takich centrów w ubogich dzielnicach miast w Wielkiej Brytanii, Irlandii, Holandii, by wyrównywać szanse społeczne. Dziś domy sąsiedzkie funkcjonują już w szerszych obszarach – stały się miejscami kształtującymi lokalne społeczności, integrującymi mieszkańców i uruchamiającymi ich potencjał w bezpośrednich działaniach. Mieszkańcy współtworzą takie centrum razem z siecią wspierających organizacji, instytucji i prywatnych firm.
Pierwszy polski dom sąsiedzki
Model polskich domów sąsiedzkich powstał w Gdańsku, jako oddolna inicjatywa – koalicja Urzędu Miasta Gdańska i organizacji pozarządowych, działających na rzecz społeczności lokalnych. Obecnie w różnych dzielnicach miasta funkcjonuje już sześć Domów Sąsiedzkich, których stałą, długofalową działalność koordynuje i prowadzi ponad 50 osób, a w podejmowane działania angażuje się ponad 21 tys. gdańszczan.
Gościnna Przystań, czyli Dom Sąsiedzki w praktyce
Budynek na potrzeby Domu Gościnna Przystań został wyremontowany dzięki dużemu wsparciu i zaangażowaniu mieszkańców. Społeczność gdańskiego Domu Sąsiedzkiego jest wielopokoleniowa, działają tu Klub Malucha, świetlica środowiskowa, Klub Młodych oraz Klub Seniora. Mieszkańcy mogą realizować swoje pasje, zaangażować się w grupy samopomocowe, skorzystać z warsztatów, kursów rozwijających umiejętności oraz z bezpłatnej kafejki internetowej. W Domu mają również miejsce próby zespołu muzycznego. Gościnna Przystań pełni także funkcję centrum demokracji lokalnej. Odbywają się tu debaty, spotkania mieszkańców dotyczące planowania przestrzennego, spraw dzielnicy istotnych z punktu widzenia mieszkańców. Swoją siedzibę ma tu Rada Osiedla, dyżury pełnią Radni Miasta Gdańska.
Wdrożenie w pełni funkcjonującego Domu Sąsiedzkiego jest wyzwaniem logistycznym, finansowym i organizacyjnym. W Polsce wciąż brakuje jeszcze sprawdzonych, modelowych rozwiązań, wskazujących w jaki sposób rozwijać tego typu miejsca. Warto jednak zaangażować się w budowanie podobnych inicjatyw, opartych na integrowaniu i aktywizowaniu lokalnych społeczności. Czekamy na kolejne Domy Sąsiedzkie w innych miastach w Polsce, być może na pierwszą taką inicjatywę w regionie leszczyńskim.
Autorka artykułu: Monika Pawlak – doradczyni dla organizacji pozarządowych.
Artykuł opublikowany w Panoramie Leszczyńskiej, 2014 rok.
Zapraszamy również do zapoznania się z artykułami:
„Razem łatwiej”
„Działania na rzecz seniorów – współpraca czy konkurencja?”
„Świetlice wiejskie – miejsce dla mieszkańców”
